Bruksizm nedenleri lokal, fiziksel, psikolojik ve sistematik kökenli olabilir. Özellikle çocuklarda bu nedenlere bağlı olarak gelişen, diş sıkma ve gıcırdatma problemleri 12 yaşından sonra giderek azalmaktadır. Genellikle çocuklarda uyku sırasında görülmekte ve ses ile kendini belli etmektedir. Peki bruksizm nedenleri ve tedavi şekli nasıl olmalıdır?
Bruksizm Nedir?
Bruksizm, diş sıkma ve gıcırdatmaya bağlı dişlerin yüzeyinde baskı oluşumu durumudur. Yani istemsiz olarak uyurken diş sıkma şeklinde görüleceği gibi uyanıkken diş sıkma şeklinde de ortaya çıkabilir. Çocuklarda genellikle nokturnal yani uyurken olan formuyla görülür.
Dişlerde aşınma, düzleşme, kırılma, hassasiyet, diş etlerinde kaşıntı, kas ve eklem ağrısı, çene ağrısı, eklemlerden ses gelmesi, baş, kulak ve yüz ağrısı gibi problemlere sebebiyet verebilir. Peki çocuklarda bruksizm nedir ve nedenleri nelerdir?
Çocuklarda Bruksizm Nedenleri: Diş Gıcırdatma Neden Olur?
Çocuklarda diş sıkma ya da gıcırdatma sorununun birçok sebebi olabilir. Psikolojik, lokal ya da sistematik başlık altında toplanan bruksizm nedenleri için aşağıdan yardım alabilirsiniz.
A – Çocuklarda Psikolojik Kaynaklı Bruksizm Nedenleri
Bruksizm nedenleri içinde, çocukları en çok etkileyen bölümdür. Özellikle yeni kardeş durumu, aile içi problemler, hiperaktivite, agresif kişiliğe sahip çocuklarda psikolojik bruksizm nedenleri daha fazladır. Genelde çocuğun gece uyurken diş gıcırdatması şeklinde açığa çıkar.
B – Diş Sıkma Ve Gıcırdatma Lokal Nedenleri
Lokal bruksizm nedenleri başlığı altında dişlerin tam kapanmamasına bağlı diş yapısındaki bozukluklar, diş temasının doğru olmaması ve çene eklemi rahatsızlıkları sayılabilir.
Bunlardan en önemlisi ve sıkça karşılaşılan durumlar, dişlerin değişim zamanlarında temas farklılığının olmasıdır. Süt dişleri dökülüp yerine kalıcı dişler çıkmaya başladığı zaman ve dişlerin yapısı tam olarak oturmaya başlayacağı zamana kadar alışma evresinde bruksizm görülebilir.
Diğer neden ise diş dolgusu ya da restorasyon diş işlemleri sonucunda, yükseklik ve taşkınlığa bağlı temas durumudur. Bu durumlarda tüm restorasyon işlemlerinin doğru yapılması gerekir.
C – Diş Gıcırdatmada Sistemik Nedenler
| Çocuklarda Sistematik Bruksizm Nedenleri | |
| Alerji | Alerjik durumlara bağlı olarak geniz eti ya da bademcik sorunları diş sıkma ve gıcırdatma problemini tetikler. |
| Solunum Sorunları | Ağızdan nefes alan çocuklarda diş sıkma daha çok görülür. |
| Kalıtımsal | Bazı istatistiklere göre anne ve babadan da bu rahatsızlık geçebilir. |
| Taklit | Çevresindekilerin davranışlarını taklit yoluyla çocuklar diş sıkma ve gıcırdatmayı öğrenebilir. |
| Bağırsak Hareketleri | Beslenme düzensizliği ve yetersizliği noktasında reflü ve bağırsak parazitleri brukszim sorununa neden olabilir. |
| Nörolojik | Bazı endokrin ya da nörolojik rahatsızlıklar, diş sıkma olarak kendini gösterebilir.
Kulak ağrısı ya da diş çıkarma kökenli ağrı sonrasında rahatlamak amaçlı dişlerde gıcırdatma yaşanabilir. |
Diş Sıkması Nerelerde Ağrı Yapar? Belirtileri Nelerdir?
Bu sorun genelde uyurken ya da uyanıkken iki şekilde ortaya çıkar. Fiziksel olarak sebep olduğu sorunların yanında bazı bölgelerde şiddetli ağrı durumlarını ve buna bağlı belirtileri beraberinde getirir. Yani;
- Dişlerde aşınma
- Diş yüzeyinde düzleşme
- Diş yapısında kırık
- Hassasiyet
- Çocuklarda diş etlerinde kaşıntı
- Yanakların iç kısımlarında tahriş ya da yara oluşumu
- Dişleri sıkmaya ve gıcırdatmaya bağlı kilitlenmiş çene durumu
- Çenede kas ve eklem ağrısı
- Eklemlerden ses gelmesi sorunu
- Baş, kulak, yüz, boyun ağrısı gibi sorunlar hem belirti noktasında hem de yaşanacak problemler noktasında önlem alınması gereken durumları ifade eder. Özellikle çocuklarda erken teşhis dönemi ile bu sorunların ve belirtilerin önüne geçebilirsiniz. Bu konuda uzman doktor Sevil Borbay ile iletişim kurabilirsiniz.
Çocuklarda Bruksizm Nedenleri ve Tedavisi Nasıl Yapılır?
Çocuklarda genellikle daimi dişlerin sürmesine paralel olarak kendiliğinden 12 yaş civarında bu sorun geçebilmektedir. Daha küçük yaşlı çocuklar için ise sorunu değerlendirmek gerekir. Yani;
- Duygusal ya da psikolojik olarak farkında olmadan dişleri sıkma tedavisi için uyku öncesinde çocuğu rahatlatma ya da stresini azaltma çalışmaları yapılmalıdır. (Sevdiği oyuncak ile yatma, sevdiği kitabı okuma, sakin müzik dinletme vb.) İşe yaramayan durumlarda psikolojik destek alınmalıdır.
- Yetişkin hastalarda gece plağı rahatlatıcı olsa da çocuklar için tüm faktörler bu konuda düşünülmelidir. Yani eklem ve kas muayenesi tam anlamıyla yapılıp, gerekli apareyler hazırlanmalıdır. Büyüme ve gelişim dönemini etkilememek adına, dişlerde genelde çok ciddi aşınma durumu yoksa apareylerden destek alınmaz.
- Çocuklarda parmak emme, tırnak yeme alışkanlıklarına bağlı görülen diş sıkma tedavisi için mutlaka diş hekiminin yönlendirmesine uygun hareket etmelisiniz.
- Duruma ve çocuğun yaşına göre oluşan bruksizm nedenleri kaynaklı eksik diş, çarpık diş problemleri düzeltilmelidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Bruksizm nedenleri özellikle çocuklarda erken teşhis ve tedavi ile önüne geçilebilecek estetik diş hekimliği alanı sorunlarından biridir. Bu konuda merak ettiğiniz ve fikir almak istediğiniz sorular aşağıda yer almaktadır.
1 – Çocuklarda Uykuda Diş Gıcırdatma Neden Olur?
Büyüme ve gelişim döneminde dişlerin hareketine bağlı olarak sinir uçları ve kaslar uyarıldığı için, geceleri uyku esnasında çocuklarda bruksizm nedenleri çıkabilir. Hatta yan odadan dahi duyulacak şiddette ses oluşumu gözlenebilir.
2 – 3 Yaşındaki Çocuğun Neden Diş Gıcırdatması Olur?
Özellikle reflü, bağırsak parazitleri, alerjik solunum yolu rahatsızlıkları, sinüzit diş gıcırdatmayı tetikleyebilir. 1 ve 3 yaş arası bruksizm nedenleri genelde bu tip sorunlardan kaynaklıdır.
3 – Bruksizm Hangi Doktora Gidilir?
Diş gıcırdatma ve sıkma sorunu için öncelikle iyi bir diş hekiminden randevu alınmalıdır. Sebebin kaynağına göre doktorunuz sizi psikolog, çene cerrahı, nöroloji gibi alanlara yönlendirebilir.