Dişe bir darbe geldiğinde ne kadar erken dönemde muayene edilirse ve gereken tedavisi zamanında uygulanabilirse dişin kurtulma şansı da o derece artar.
Bazı travma durumlarında dışarıdan bakıldığında gözle fark edilen bir problem olmayabilir. Ancak yine de bir çocuk diş hekimine muayene ettirmek ve düzenli çocuk diş hekimi takibinde olunması çok önemlidir. Bu sayede travmanın ileride oluşturabileceği zararlar zamanında yakalanarak tedavisi yapılabilir. Aksi takdirde hasta bunu fark ettiğinde çok geç kalınmış olabilir ve dişi kaybetme ihtimali artar.
Diş travması tedavisi, yaralanmanın türüne göre değişir. Yaralanmanın türüne göre diş kazaları tedavilerini inceleyelim.
📌 Çocuklarda Diş Yaralanması Türleri ve Tedavi Yöntemleri
1️⃣ Avülsiyon (Dişin Yerinden Tamamen Çıkması)
✅ En acil müdahale gerektiren diş travma durumlarından biridir.
✅ Eğer diş tam olarak yerinden çıkmışsa (avülsiyon oluşmuşsa), en kısa sürede hekim dişi yerine yerleştirmelidir.
✅ Travma splinti (özel teller) ile diş, diğer dişlerden destek alınarak sabitlenir.
✅ Gerektiği durumlarda ağrı kesici ve antibiyotik tedavi önerilebilir.
✅ Takip randevuları ihmal edilmemelidir.
✅ Diş ne kadar geç yerine yerleştirilirse kurtarılma ihtimali o kadar azalır.
Not: Hastaların yaptığı en büyük hata, kontrol randevularına devam etmemektir. Düzenli takipler yapılmazsa diş kaybedilebilir.
2️⃣ Komplike Kuron Kırığı (Sinir Dokusunun Açığa Çıkması)
✅ Dişin içindeki sinir ve damarların açığa çıktığı kırık türüdür.
✅ Acil tedavi gerektirir.
✅ Pulpa (sinir dokusu) açığa çıktığı için tedavi süresi çok önemlidir.
✅ Tedavi seçenekleri:
- Amputasyon
- Kök kanal tedavisi
- Üzerine dolgu veya kaplama uygulaması
3️⃣ Basit Kuron Kırığı (Yüzeysel Kırıklar)
✅ Dişin canlı dokusunun açığa çıkmadığı kırık türüdür.
✅ Genellikle dolgu ile tedavi edilir.
✅ Kırık yüzeyi korunmazsa diş zamanla canlılığını kaybedebilir.
✅ Uzun süre açıkta kalan dişlerde kanal tedavisi gereksinimi artabilir.
4️⃣ Kök Kırığı (Dişin Kökünde Kırık Meydana Gelmesi)
✅ Detaylı klinik ve radyografik muayene gerektirir.
✅ İlk muayenede fark edilmeyebilir, kontrol seanslarında tespit edilebilir.
✅ Tedavi yöntemi kırığın yerine göre değişir:
- Dişlerin birbirine sabitlenmesi (Travma Splinti Yapımı)
- Kanal tedavisi uygulanması
Önemli: Darbe sonrası diş ağrı yapmasa bile detaylı muayene ve düzenli takip yapılmalıdır.
5️⃣ İntrüzyon (Dişin Kemik İçine Girmesi)
✅ Diş, darbe etkisiyle yuvasının içine gömülmüştür.
✅ Kendiliğinden düzelmesi beklenir, ancak düzelmezse:
- Ortodontik müdahale yapılabilir.
- Cerrahi olarak yerine getirilmesi gerekebilir.
- Kanal tedavisi gerektirme ihtimali yüksektir.
6️⃣ Ekstrüzyon (Dişin Yerinden Kısmen Çıkması)
✅ Diş, yerinden tamamen çıkmamış ancak uzamış haldedir.
✅ En kısa sürede yerine yerleştirilmeli ve splint ile sabitlenmelidir.
✅ Tedavide geç kalınırsa dişin tamamen kaybedilme riski artar.
7️⃣ Lateral Lüksasyon (Dişin Öne veya Geriye Gitmesi)
✅ Diş yuvasından öne veya geriye doğru kaymıştır.
✅ Diş yanındaki diğer dişlere göre daha kısa veya uzun görünebilir.
✅ En kısa sürede diş yerine yerleştirilmeli ve splint ile sabitlenmelidir.
✅ Kanal tedavisi gereksinimi olabilir.
🦷 Süt Dişi mi? Kalıcı Diş mi?
Dişin süt dişi mi yoksa kalıcı diş mi olduğu tedavi yöntemini doğrudan etkiler.
| Kriter | Süt Dişi | Kalıcı Diş |
| Tedavi Yaklaşımı | Daha az müdahale, daha çok takip | Daha kapsamlı tedavi gerekir |
| Darbe Etkisi | Altındaki kalıcı diş germine zarar verebilir | Gelecekteki diş sağlığını etkileyebilir |
| Çekim Gerekliliği | Risk görüldüğünde çekim yapılabilir | Çekim son çare olarak düşünülür |
| Kanal Tedavisi | Gerekebilir | Gerekebilir |
📌 Çocuklarda Diş Travmalarını Önleme Yöntemleri
✅ Spor yaparken ağız koruyucu aparatlar kullanılmalıdır.
✅ Ev kazalarını önlemek için keskin ve sert mobilyalar kullanılmamalıdır.
✅ Düşmelere karşı kaygan zeminlere dikkat edilmelidir.
✅ Dışarıda oynarken sert cisimlerle temas önlenmelidir.
🔍 Diş Yaralanmaları Sonrası Ailelerin Yapması Gerekenler
✅ Kırılan diş veya diş parçası bulunmalı ve süt/su içinde muhafaza edilmelidir.
✅ Dişin köküne dokunmadan yerine yerleştirmek mümkünse denenmelidir.
✅ En kısa sürede diş hekimine başvurulmalıdır.
✅ Şişliği azaltmak için soğuk kompres uygulanabilir.
💬 Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1️⃣ Çocuklarda diş yaralanmalarını nasıl önleyebilirim?
- Koruyucu diş aparatı kullanarak
- Evde kazaları önleyerek
2️⃣ Dişin tamamen çıkması durumunda ne yapmalıyım?
- Köküne dokunmadan su altında yıkayın
- Mümkünse yerine yerleştirin
- Hemen diş hekimine gidin
3️⃣ Diş travması sonrası psikolojik etkiler olur mu?
Evet, özgüven kaybına yol açabilir. Gerektiğinde psikolojik destek alınmalıdır.
4️⃣ Takip randevuları neden önemli?
Tedavinin başarıyla tamamlanması ve olası komplikasyonların önlenmesi için düzenli kontrol şarttır.
