Çocuk Diş Sağlığında Koruyucu Tedaviler Nelerdir? [Flor ve Fissür Örtücü]

Süt dişlerinin yapısı ve şekli kalıcı dişlerden çok farklıdır. Süt dişlerinde iç kısımda damar ve sinirlerin bulunduğu pulpa dokusu yüzeye çok yakındır. Süt dişlerinde çürükler çok hızlı bir şekilde ilerler. Bu nedenle kalıcı dişlerde olduğu gibi süt dişlerinde de koruyucu tedavilerin yapılması çok önemlidir. Dişleri, çürümeden önce korumak her zaman daha kolay ve daha sağlıklıdır. Koruyucu tedaviler flor ve fissür örtücü olarak ikiye ayrılır.

Flor nedir ?

Flor, dişlerde çürük oluşumunu önleyici etkisi bilimsel olarak kanıtlanmış bir mineraldir. Diş macunlarında, ağız gargaralarında, diş sağlığı ürünlerinde çürük önleyici olarak kullanılır.

Birçok yiyecek ve içecekte belirli oranlarda bulunur. Diş hekimliği koruyucu uygulamalarında uzun yıllardır çürük önleyici olarak kullanılır. Florlu diş macunları ve ağız gargaraları günlük ağız ve diş bakımında önemli bir yer tutar. Diş hekimliği kliniğinde ise profesyonel flor uygulamaları jel, köpük ya da cila şeklinde uygulanır.

Flor dişler için neden önemlidir ?

Flor, dişlerde çürük oluşumunu önlemesi sebebiyle önemlidir. Diş çürüğü, çürük yapıcı bakterilerin asit üretmesi ve bu asitin dişin en dış tabakası olan diş minesini eritmesiyle başlar ve ilerler. Çocuklarda yeni süren genç daimi dişlerin minelerinin olgunlaşması zaman alır ve genç daimi dişler bu dönemde çürüğe dirençsizdir. Flor, diş minesinin yapısına katılarak daha dirençli bir yapı oluşturur ve çürük yapıcı bakterilerin zararlarına karşı koruma sağlar. Ayrıca flor, başlangıç çürüklerinin durdurulmasında da etkilidir.

Flor nerelerde kullanılır?

Flor; diş hekimliği koruyucu uygulamalarında kullanılır. Çürük oluşumunu önleme, başlangıç çürüklerini durdurma ve diş hassasiyetini giderme tedavilerinde uygulanır.

Flor uygulama şekilleri nelerdir?

Flor sistemik ve yerel olmak üzere iki şekilde kullanılmaktadır. Florun çürük önleyici etkisinden faydalanmak için yapılan çalışmalarda içme suları ve sofra tuzuna flor ilave edilmiştir. Bu çalışmalarda sistemik olarak alınan florun çürükten koruyucu etkisi olduğu görülmüştür.

Güncel flor uygulamalarında florun jel, cila veya köpük şeklinde yutulmadan, doğrudan dişler üzerine sürülmesinin (yerel uygulama) sistemik uygulamaya göre çok daha etkili ve güvenli olduğu ortaya konmuştur. Yani çocuklara birebir dişlerine sürülerek uygulanan flor, diş sağlığına doğrudan etki ederek dişleri çürüklerden korur.

Sistemik flor eksikliği durumunda kontrollü olarak flor tabletleri verilebilir.

Flor uygulamaları güvenli midir?

Türk Pedodonti Derneği (TPD) ve Türk Diş Hekimleri Birliği (TDB)’ nin 2016 yılında yayınladığı “Flor Durum Raporu”nda dişhekimliğinde çürük önlemek için kullanılan oral flor kaynaklarının toksik dozda flor içermediği ve güven verici olduğu bildirilmiştir.
Diş hekimlerinin uyguladığı uygun dozlardaki florun insan sağlığı üzerine zararı yoktur ve güvenlidir.

Yerel flor uygulamasının, çocuğun çürük risk grubuna göre 3-6 ayda bir yapılması önerilir

Flor uygulamasının kişiye özel olması önemlidir. Bu uygulamanın uygun koşullarda ve uzmanları tarafından gerektiği gibi yapılması en doğrusudur. Okullardaki flor uygulamalarıçürüklerin önüne geçmek için yapılan faydalı bir işlemdir. Fakat bu işlemin bir diş kliniğinde daha hijyenik koşullarda ve bireysel olarak uygulanması daha yararlı olacaktır.

Okullardaki flor uygulamaları, çocuklarda diş çürüğü oranını azaltmak için yapılan bir çalışmadır. Bu yönüyle çok güzel bir uygulamadır. Fakat işlemi klinik ortamda yaptırabilecek, çocuğuna bu işlemi bireysel olarak aldırabilecek ailelerin pedodontistten randevu alarak klinikte yaptırması, daha kontrollü olacaktır. Flor uygulaması basit ve kısa süreli bir süreç olsa da fazla florun yutulmaması çok önemlidir. Bunun için klinikte tükürük emici gibi özel sistemler kullanılmaktadır. Bu nedenle çocuklarda yerel flor uygulamalarının çocuk diş hekimi uzmanı tarafından klinikte yapılması en sağlıklı ve etkili olandır. Flor uygulamasından en iyi şekilde yaralanmak için flor uygulaması dişe lokal olarak ve altı ayda bir yaptırılmalıdır.

Yapılan araştırmalarda dişlere flor uygulandığında dişler çürüğe karşı daha dirençli ve daha güçlü oluyor. Fakat flor uygulaması ile dişlerin çürümeyeceği garanti altına alınamaz. Flor uygulandı diye dişlerin bakımı ihmal edilmemeli, dişler mutlaka düzenli olarak fırçalanmalıdır.

Florun çok yüksek dozlarda ve uzun süreli kullanımında dental florozis denen diş minesinde renkli beyaz lekeler ve yüzey bozuklukları oluşabilir. Bu durum estetik bir bozukluktur.
Yüksek doz flor yutulduğunda mide bulantısı kusma olabilir. Bu durumda zehirlenme merkezine başvurulmalıdır. Uzun süreli aşırı dozlar kullanıldığında flor organlarda birikebilir. Fakat bu zararlar sadece bilinçsizce çok yüksek toksik dozlarda kullanıldığında oluşabilir. Profesyonel dental kullanımdaki flor dozları ve uygulamaları güven vericidir.

Süt dişlerinin tamamlandığı 3 yaş dönemi itibari ile pedodontistin uygun görmesi halinde klinikte yerel flor uygulamasına başlanabilir. 3-6 ayda bir yerel flor uygulaması çürük oluşumunu önlemede etkilidir. Flor kullanımı için çocuk diş hekimine danışarak bir rota belirlenmelidir. Çocuk diş hekimi çocuğun diş sağlığı ve çürük aktivitesi ile ilgili bilgi vererek çocuğun ihtiyacına göre bir koruma programı oluşturur.

Çocuk dişlerini fırçalarken diş macunu yutuyorsa florlu diş macunu kullanmamak en doğrusu olacaktır.

Fissür örtücü, dişleri çürük oluşumundan koruyucu bir uygulamadır. Dişlerin üzerinde, özellikle azı dişlerinin çiğneme yüzeylerinde girintili çukurcuklu alanlar vardır. Fissür örtücü uygulaması ile dişlerin besin ve bakteri tutunmasına elverişli çukurcuklu ve girintili bölgeleri dolgu benzeri bir materyal ile örtülür. Böylece diş yüzeylerinin temizlenmesi kolaylaşır ve bu bölgelerde çürük oluşumu engellenmiş olur..